Чихеле, ки ба мову Шумо маълум аст ташкилоти террористию экстремисти ҳизби наҳзати ислом (ТТЭ ҲНИ) ва ҳаракати ифротӣ бо номи Гурӯҳи-24 ба мисли ДИИШ ё «Давлати исломӣ» дар як ақидаанд. Дар вуҷуди он арзишҳои миллӣ, суннатҳои ниёгон ва дӯст доштани Ватан, дӯст доштани модари худ комилан мавҷуд нест.
Хоҷагони хориҷии ТТЭ ҲНИ то ба имрӯз ин ҳизби террористиро маблағгузорӣ мекунанд, то садое пур аз ҳақорату таҳдиду таҳқиру интиқомситониро баланд намоянд. Ҳамаи ин ба хотири манофеи шахсиву гурӯҳӣ ва амалӣ кардани аҳдофи хушунатбор асту бас. Зеро аз хориҷ идора мешаванд ва талабу хостаҳои онҳоро иҷро мекунанд. Рафтору гуфтаҳову хостаҳои ТТЭ ҲНИ дигар ҳоҷат ба шарҳу эзоҳ надорад. Воқеан он чӣ аён аст, ҳоҷат ба баён нест.
Онҳо аз ин овозаи бардурӯғ ҳангомаю валвала сохта, ба амалисозии нақшаҳову ҳадафҳои нопоки худ машғул гардиданд. Роҳбарияти ТЭТ ҲНИ бо истифода аз таблиғоти ифротиашон хостори ғасби ҳокимият гардиданд. Онҳо як қисми зиёиёнро низ дар амалисозии нақшаҳояшон бо роҳи фиреб истифода мебурданд. Аммо роҳбарияти ТЭТ ҲНИ нақша дошт, ки пас аз ғасби ҳокимият кулли равшанфикронро ҷисман аз байн барад. Зеро ба онҳо хоҷагони хориҷиашон аллакай усули қадам ба қадам террор кардани зиёиён ва ғасб намудани ҳокимиятро омӯхта буданд.
Ба ҳамин тартиб, пеш аз интихоботи порлумонии соли 1990 дар пойтахти кишвар - шаҳри Душанбе наҳзатиҳо нооромиро роҳандозӣ карданд, ки қурбон шудани чандин ҷавони бегуноҳро дар пай дошт ва ин амал бар зарари миллати тоҷик анҷом ёфт. Маҳз ҳамин идеяҳои хунин оғози амалҳои террористона ва ҷиноёти даҳшатбори аъзои ТЭТ ҲНИ гардид. Аз ин ҷо маълум, ки саркардагони ҳаводиси хунини соли 1990 террористони наҳзатӣ буданд, на афроди дигар. Воқеан ҳам, саркардони ин амалҳои нангин авбошоне буданд, ки тавассути онҳо роҳбарияти ТЭТ ҲНИ қудрату тавони ҳукумат ва қишри огоҳу бедори миллиро шинохтан мехостанд. Чунки барои онҳо ва дар оянда аз кадом роҳу усулҳо истифода кардану ҳокимиятро ба даст гирифтан, шинохтани қудрату тавони ҳукумат ва қишри огоҳу бедори миллӣ хеле муҳим буд. Агар ҳукумат қудрати сиёсиро аз даст додан намехосту дар ҳолати зарурӣ аз ин қувваҳояш истифода мекард, қишри равшанфикру озодандеш бошад, монеаи рӯйи кор омадани чунин амалҳои ноҷавонмардонаю ғайриахлоқӣ мегардид.
Мутаассифона, он замон Ҳукумат бо ором кардани ҳаводиси хунин натавонист пеши роҳи фаъолияти минбаъдаи наҳзатиҳоро гирад. Чунки худбохтагону хиёнаткорон ва душманону манфиатхоҳон ҳанӯз ҳам ба ин қаноат намекарданд. Бинобар ин, пас аз ба даст овардани озодиву истиқлолият ҳаводиси хунин бо шакл ва усули дигар авҷ гирифта, тамоми гӯшаю канори ҷумҳуриро ба коми худ кашид. Таъсироти манфии ҳаводиси солҳои 1992-1997 ба таназзули кулли соҳаҳои фаъолияти мардум боис гардида, дар иқтисоди ҷумҳурӣ хисороти бағоят бузурги ҷуброннопазир дар пай гузошт. Дар натиҷаи ҷанги шаҳрвандие, ки роҳбарияти ТЭТ ҲНИ бар сари миллат оварданд, 150 ҳазор кушта шуд, 55 ҳазор кӯдак ятим монда, 26 ҳазор зан шавҳарони худро аз даст додану ва 200 ҳазор шаҳрванд ба кишварҳои ИДМ ҳиҷрат намуданд.
Ҳарчанд, дар бораи воқеаҳои хунини соли 1990, ки сию як сол қабл ба вуқӯъ омада буд, бисёр гуфтаанду навишта бошанд ҳам, вале то ҳол баъзеҳо сабабгору гунаҳкорони онро меҷӯянд. Таҳлили вазъи ҳамон вақт, ҷараёни ҳодисаҳои баҳманмоҳи хунин ва хулосаи комиссияи тафтишотии вобаста ба ин ҳаводис нишон медиҳанд, ки гунаҳкори асосӣ роҳбарону масъулони ТЭТ ҲНИ мебошанд.
Аммо он замон аксарияти мардум ва ҳатто роҳбарону масъулони сохторҳои муҳими давлатӣ бар асари камтаҷрибагӣ ба асли воқеа дуруст сарфаҳм намерафтанд. Ҳатто як қисми зиёиёну кормандони масъули давлатӣ ҳам фирефтаи макри террористони наҳзатӣ шуданду гумон карданд, ки ҳамин гуна амалҳо дар он шароит дурустанд ва ба иштибоҳоти нобахшиданӣ роҳ доданд.
Террористони наҳзатӣ, ки он замон аллакай мавҷудияти худро ошкор карда, ҳамчун як неруи фурсатталаб, манфиатҷӯ ва вобастаи доираҳои мазҳабии хориҷӣ ба майдони сиёсии кишвар ворид шуданд, то андозае ба ҳадафи нопоки худ расиданд. Яъне, бо роҳандозии чунин ошӯб террористони наҳзатӣ дар кишвар аввалин бор вазъияти нооромро ба амал оварданд, боварии байни одамон ва шаҳрвандон ба Ҳукумат аз байн рафта буд, дар ҷомеа таблиғоти пурзӯри мазҳабӣ, ифротгароӣ ва зӯроварӣ шуруъ шуд.
Тавре болотар ҳам қайд кардам, барои террористони наҳзатӣ маҳз чунин вазъият даркор буд, ки суботу оромии кишварро аз байн баранд, норозигии аҳолиро афзоиш диҳанд ва ҷомеаро ба самти барои худашон даркорӣ равона созанд. Роҳбарияти ТЭТ ҲНИ бо ин амал барои фаъолияти минбаъдаи тахриботии худ замина гузошт. Баъд аз воқеаҳои февралӣ онҳо фаъолияти табоҳкоронаи худро вусъат дода, таблиғоти динии барои мардуми мо бегона, бадномсозии мақомоти давлатӣ ва мазҳабисозии ҷомеаро пурзӯр намуданд.
Яъне, тамоми фаъолиятҳои тахрибкорона, табоҳкорона ва сӯзандаи террористони наҳзатӣ дар ҷумҳурӣ маҳз аз воқеаҳои хунини соли 1990 маншаъ мегирад. Оғози ифротгароӣ, терроризм, қатлу ғоратгарӣ ва дигар ҷиноятҳою даҳшатафкании намояндагони ТЭТ ҲНИ ҷомеаро фаро гирифта буд. Далелҳои дақиқу раднопазир, хулосаи комиссияи тафтишотӣ, нақли садҳо шоҳидони он воқеот кори дасти наҳзатиҳо будани ҳаводиси баҳманмоҳ ва гунаҳкори ин даҳшат будани онҳоро собит кардаанд, ки дигар ягон шубҳае боқӣ намемонад.
Агар масъулони ҳамонвақтаи баъзе сохтору мақомоти давлатӣ, зиёиён ва фаъолони ҷомеа сари вақт аз ҳиллаҳои шаръии роҳбарият ва намояндагони ТЭТ ҲНИ огоҳ мешуданд ва пеши роҳи фаъолияти минбаъдаи харобиовари онҳоро ҳамон вақт мегирифтанд, шояд дар Тоҷикистон ҷанги шаҳрвандӣ рух намедод.
Агар дар ҷанги хунини соли 1990 пеши роҳи амалҳои душманона ва хиёнаткоронаи роҳбарияту намяндагони ТЭТ ҲНИ гирифта мешуд, мо давраи басо нангин, вазнин ва сангини ҷанги бародаркӯшро аз сар намегузарондем ва солҳои навадум ба ҷойи ҷанг дар Тоҷикистон корҳои созандагиву бунёдкорӣ сурат мегирифт. Ҷумҳурии мо ҳам, чун ҷумҳуриҳои бародарӣ аз мероси Шӯравӣ бархӯрдор мегардид ва давлати навини худро бо ҳам мустаҳкам мекард.
Чихеле, ки маълум аст дар давлати ҳамсояи мо - Ҷумҳурии Исломии Афғонистон зиёда аз 100 сол аст, ки ҷанг хомӯш намешавад. Ба мо маълум аст, ки Ҷумҳурии исломии Афғонистон ин - ҷумҳурии исломӣ буда, қонунгузорияшон аз рӯи шариат мебошад. Тамоми он оятҳое, ки дар китоби қуръон омадааст дар ин давлат аз рӯи он амал менамоянд. Аммо сабаб дар чист, ки то ба имрӯз дар ин давлати ҳамсояи мо ҷанг хомӯш намешавад? Сабаб дар он аст, ки аллакай ин гурӯҳҳо дар ин макон реша давондааст яъне мактабҳои махсуси террористии худро кушодаанд.
Мо бояд дигар фирефтаи чунин идеологияҳои мардумхор ва зиддимиллиро нахӯрад. Зеро мо ҳазорҳо чунин таҷрибаҳои талху нобудкунандаи миллатро дидем ва бештар дар баробари чунин истибдодҳо бетарафию таҳаммулпазирии золимонро тоқат кардаем. Ҷавонони тоҷик бояд бештар ба илму дониш рӯ биёранд, то фирефтаи доми ташкилотҳои террористию ифротӣ, ба монанди ташкилоти наҳзатӣ нагарданд.
Бо дарназардошти масъалаи матраҳгардида, қайд кардан ҷоиз аст, ки мо минбаъд низ баҳри таъмини сулҳу субот ва истиқлоли кишвари азизамон, оромиву ободии кишвар ва рӯзгори босаодати шаҳрвандон тамоми имкониятҳоро ба харҷ хоҳем дод.
Гадоев С.С.
