Дар муроҷиати ӯ на ба ҳифзи манофеи миллӣ, балки ба вуҷуди бархӯрди манфиатҳо ва ихтилофот дар мавридҳои мухталиф таъкид шудааст. Ин амал сарусадоҳоро афзоиш медиҳад, ки гӯё мансабдорони нави ҳукумати нотакрори Қирғизистон аз фурсат истифода бурда, обро лой карда моҳӣ сайд карданианд.
Чунин ба назар мерасад, ки гурӯҳи коршиносон ва як қатор расонаҳо ин паҳлӯи масъаларо намедонанд ва ё нодида мегиранд.
Мо бояд ба Ташиев барои таҷрибаи бойаш дар соҳаи тиҷорат эътибор диҳем. Шояд пурра дарк накунад, ки мавҷудияти сарҳад яке аз муҳимтарин нишонаҳои давлати соҳибистиқлол аст ва ҳар як давлати соҳибистиқлол марзҳои худро ҳамчун рамзи муқаддаси миллӣ ва ҷузъи асосии давлатдорӣ ҳифз мекунад.
Сарҳади Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳеҷ гоҳ беназорат набуд ва нахоҳад буд. Онро пайваста фарзандони далеру ғаюри миллати куҳанбунёди Тоҷик ҳифз менамоянд.
Ёдовар мешавем, ки дар соли 1994, сарфи назар аз вазъи ниҳоят душвори сиёсиву иҷтимоӣ ва имконоти маҳдуди иқтисодӣ, бо ибтикори Пешвои миллат дар баробари Артиши миллӣ сохторҳои хадамоти сарҳадӣ таъсис дода шуд. Айни замон, Қӯшунҳои сарҳадӣ ҳамчун як воҳиди алоҳидаи низомӣ дар таъмини дахлнопазирии сарҳади давлатӣ, пешгирии қочоқи молу маҳсулот, ҳифзи соҳибихтиёрӣ ва амнияти кишвар нақши калидӣ доранд.
Ташиев, ки ба чунин мартабаи баланд расида, аз нозукиву вижагињои ин масъала то андозае бехабар аст, бояд бидонад, ки афсарону сарбозони шуҷоъ, ба хусус низомиёни кушунҳои сарҳадӣ дар иҷрои вазифаҳо ҳамеша хушёранд ва вазифаи худро ҳамчун сипари боэътимоди ватан адо мекунанд.
Дар навбати худ мардуми шарафманди Тоҷикистон аз хизматчиёни ҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳ ифтихор карда, дар симои онҳо фарзандони далеру диловари ватани маҳбубамонро мебинанд ва боварии комил доранд, ки онҳо ҳамеша ба савганди ҷангии худ вафодор мемонанд.
Мо, тоҷикон аз таърихи ибратбахши халқи сарбаланду вафодор, бомаърифат ва бофарҳанги худ дарси ибрат гирифта, ифтихор дорем, ки аҷдодони шарифи мо дар ҳама давру замон мардонагӣ, матонат, ҳисси баланди ватандӯстиву адолатпарварӣ зоҳир намуда, бо ин васила шаъну шарафи миллати худро ҳифз кардаанд.
Бешубҳа, ин анъана идома хоҳад ёфт ва мо минбаъд низ дар рӯҳияи ватандӯстиву садоқат ба ватани маҳбубамон ва сарзамини муқаддаси онро сарбаландона дифоъ хоҳем кард.
Дар ин росто, сиёсати хориҷии муваффақу хайрхоҳонаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, ки аз азми қавӣ ва ниятҳои нек сарчашма мегирад, далели ин гуфтањост.
Далелҳо мавҷуданд, ки Тоҷикистон дар солҳои соњибистиқлолӣ бо 178 кишвари ҷаҳон равобити дипломатӣ барқарор карда, ба узви фаъоли созмонҳои бонуфузи байналмилалӣ ва минтақавӣ табдил ёфтааст.
Мардуми қирғиз хуб медонанд, ки Тоҷикистон низ ба шарофати татбиқи собитқадамонаи сиёсати хориҷии худ дар баррасӣ ва ҳалли мушкилоти мухталифи ҷаҳонӣ саҳми худро мегузорад. Дар ин замина Тоҷикистон дар сатҳи байналмилалӣ ҳамчун кишвари пешсаф дар ҳалли масъалаҳои мубрами амният, об, экология ва тағирёбии иқлим эътироф шудааст.
Пешвои миллатамон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қайд намуданд, ки нигоҳ доштани сулҳу субот ва амнияти пойдор дар минтақаи Осиёи Марказӣ яке аз самтҳои асосии сиёсати хориҷии мост.
Низоъи дар боло зикршуда падидаи нав нест, далел он аст, ки задухурди аввалини сокинони минтақаи наздисарҳадӣ дар моҳи декабри соли 1974 барои истифодаи замин дар деҳаи Ворух рух додааст.
Мутаасифона, масъулини он замон ба ҷойи пайдо кардани роҳи ҳал ва пешгирӣ кардани моҷароҳои марзӣ, барои фирор аз андози замин қисми зиёди заминњои истифоданашудаи давлатиро ба ихтиёри Қирғизистон монданд. Азбаски Қирғизистон республикаи чорводор буд, Ҳукумати Шуравӣ онро аз додани андози замин озод кард.
Маҳз ҳамин гузаштҳо буд, ки дар тӯли солҳо марзи Қирғизистонро аз чарогоҳҳо ба маҳалҳои аҳолинишини тоҷикон овард. Ин кучманчиён аз ноҳияҳои куҳсори Кех, Тушкалик ва Кишамиш, ки дар атрофи деҳаи Ворух воқеъ буданд, кучонида шуда, дар заминҳои беном дар назди деҳаи Хоча Аъло маскан гирифтанд.
Бо ин қаноат накарда, худсарона заминҳои холии соҳили дарёи Ворухро, ки роҳи мошингарди Исфара - Ворух ва дигар деаҳо мегузарад, азхуд карданд. Ғайр аз ин, ба тоҷикон имконият надоданд, ки аз ҳисоби заминҳо ҷойҳои истиқомати худро васеъ кунанд. Барои ин дар канори маҳалаҳои аҳолинишини тоҷикон хонаҳо сохта, бо онҳо хамсоя шуданд. Дар натиҷа дар Ворух, Хочаи Аъло ва Чоркӯҳ маҳаллаҳои омехтаи тоҷику қирғиз пайдо шуданд.
Мо инкор намекунем, ки ҳалли ин масъала нозукиҳои дипломатӣ дорад ва таҳаммулпазирии тарафайнро тақозо менамояд. Мо тоҷикон воқеан мардуми хубем ва таҳамулпазир ҳастем. Мутаасифона дар тӯли таърих аз меҳрубонии мо аксар вақт сӯиистифода гардидааст. Дар ин бора далелҳои зиёде мавҷуданд, аммо ман танҳо бо овардани яке аз онҳо ёдовар мешавам: Мо бо хоҳиши Қирғизистон иҷозат додем, ки вилоятҳои Лайлак ва Бодканд бо роҳи рост аз деҳаи Чоркӯҳ то Якауруки Қирғизистон пайваст шаванд.
Дар бораи ноодилона будани тақсимоти марзӣ-маъмурӣ дар соли 1924 ва решаи мушкилот аз ҳамон вақт cap шуда, бисёр далелҳо мавҷуданд. Мақомот, ҳамчунин эътироф карданд, ки марзи Тоҷикистону Қирғизистон бар асоси ин тақсимот аломатгузорӣ нашудааст.
Тақсими нопурраи ҳудудию маъмурӣ ва аломатгузории марзи тоҷику қирғиз дар ин минтақаро натиҷаи кори комиссияи байнидавлатии ду ҷумҳурӣ, ки пас аз соҳибистиқлол гаштани ин ҷумҳуриҳо таъсис ёфтааст, тасдиқ мекунад.
Коршиносон далелҳои қобили таваҷҷуҳе овардаанд, ки дар харитаҳо қитъаҳои гуногуни заминҳои баҳсбарангез, ки қисме дар марзи Тоҷикистон ва бархеи дигар дар ҳудуди марзи Қирғизистонро нишон медиҳанд, беасос будани иттиҳомоти Қирғизистон ва шакку шубҳа ба харитаҳоро собит мекунанд. Илова бар ин, маълум нест, ки харитаҳо аз рӯи кадом ҳуҷҷатҳо тартиб дода мешаванд ва аломатгузории марз дар ин минтақа далели раднопазир аст.
Аслиддин Насруддинзода, корманди раёсати таълими Академияи идоракунии давлатии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон
